Hayatımızda ki problemleri konuşmadan çözebilir miyiz? Belki bir kısmını evet ama büyük bir kısmını başkalarına anlatarak, başkalarından yardım isteyerek çözmeye çalışırız. Aslında aynı durum üretim yapan hatlarda ve makinelerde de geçerli. Hataları çözmek, sorunları gidermek anlaşılabilir yalın bir sistem içerisinde daha kolaydır. Üretim hatları ve makineler operatörleri ile konuşabilse, derdini sıkıntısını anlatabilse işler daha kolay yürümez mi? Problemleri tespit edip çözmek daha da kolay olmaz mı?
Biz insanlar nasıl konuşarak derdimizi anlatıyorsak, üretim hatları da kendi dertlerini çeşitli sistemler ile anlatabilir. Ama durun, başlamadan önce terim olarak yazı içerisinde sık sık kullanacağım yalın üretim kavramını, sizlerin de aklında soru işaretlerinin kalmaması için kısaca açıklamak istiyorum.
Yalın üretim; en az kaynakla, en kısa sürede en ucuz ve hatasız üretimi müşteri taleplerine tamamen uygun olarak gerçekleştirirken, üretimde 7 büyük israf olarak adlandırdığımız (hatalı üretim, fazla üretim, fazla stok, bekleme, gereksiz işler, gereksiz taşıma ve gereksiz hareketler) israfları yok eder. Hadi öğrenmeye başlayalım o zaman.
Üretimde, hatalara karşı uyarıcı olarak Andon ve Jidoka dediğimiz sistemler mevcuttur. Bunlar kullanıldığı üretim hattının veya bir makinenin dili haline gelir ve kullanılan yerde büyük fayda sağlar. O zaman ilk olarak Andon sistemine bakalım.
Andon sistemler bir çeşit uyarıcı sistemlerdir. Japonca “lamba” anlamına gelmektedir. Toyota tarafından geliştirilmiştir. Sesli sinyaller ve/veya yanıp sönen ışıklar ile montaj hattındaki herhangi bir istasyonda ya da üretim biriminde bir problem meydana geldiği zaman veya meydana gelebilecek olan bir problemi ilgili kişiye önceden bildiren(uyaran) sistemlerdir. Herhangi bir arıza ve/ veya hata durumunda yanıp sönen ışıklar ile çalışanlara bir şeyler anlatmak ister. Buraya bakın bir sorun yaşıyorum, yardım edin der gibi. Bu sayede çalışanlar durumu fark eder etmez müdahale de bulunurlar ve oluşan problemi en kısa sürede ortadan kaldırırken zaman kayıplarını da yok etmiş olurlar. Bu durumda yalın üretimde görsel yönetim aracı olarak önemli bir yere sahip olan andon sistemi yalın üretimin önemli bir parçasıdır diyebiliriz.
Diğer sistemimiz ise Toyota Üretim Sistemi (TPS)’ nin iki ana sütunundan biri olan ve yalın üretimin de önemli bir parçası olan Jidoka sistemidir. “Problemleri ortaya çıkarmak” esasına dayanır. Üretimde kullanılan makinelerin veya aletlerin çalışmasında ortaya çıkabilecek bir problemi veya işlediği ürünlerden kalite standartlarına uygun olmayanı algılayarak, kendi kendini hatta tüm üretim bandını durdurabilme özelliğidir.
Hatayı fark ettiği anda üretim hattını durdurur. Aslında anlatmak istediği şudur; ben üretimi durdurdum, eğer üretimi yaparsam hatalı ürün meydana gelecek sen gel bu hatayı baştan çöz bende üretimime kaliteli devam edeyim.
Aynı zamanda, montaj hattındaki personelin bir hata veya problemi tespit ederek üretim hattını durdurması olarak da tanımlanabilir. Hata olduktan sonra önleme gibi algılanmamalı. Burada ki asıl önemli nokta hatalı tek bir ürün bile üretmemektir. Jidoka sisteminin de asıl amacı budur. Üretim sırasında hata oluştuğu anda üretimi(makineyi, hattı) durdurup hatayı ortadan kaldırdıktan sonra üretime devam eder. Bu şekilde yerinde kaliteyi yakalamış olur. Bunu başardığı zaman ıskartaya hiçbir ürün çıkarmayan sistem sonucunda sıfır hata ile üretimi tamamlar. O halde üretim hatlarında bulunan istasyon ve makinelerinde bir dili olduğunu, ilgili kişilere anlatmak istediklerini çeşitli sistemler ile anlata bildiklerini söyleyebiliriz. Yazımı okuduğunuz için teşekkür ederim. Umarım faydalı olmuştur. Yorum ve sorularınız olursa iletişim kısmından ulaşabilirsiniz.
